Karpato-balkanski deo odlikuje zonarna šarnirska struktura koja je karbonatni prostor svela na izolovane mase krečnjaka u istočnom delu oblasti. Zone su međusobno razdvojene nepropusnim stenama, zaplavljene jezerskim sedimentima tercijera i sa nepropusnom podinom koja je otkrivena u obodnim i sporadično u centralnim delovima. Duboko usečeni, transverzalni, rečni tokovi sa snažnim karstnim vrelima (čije maksimalne izdašnosti dostižu 0,5 do preko 2 m3/s) dele zone na pojedinačne masive, u kojima potencijal za vertikalan razvoj karstifikacije dostiže 300-700 m (do nepropusne podine), sporadično i više. Najbolji primer za to su rezultati speleoronilačkih istraživanja u dva vrela (vrelo Mlave i vrelo Krupac), gde su dostignute dubine preko 70 m (A.Milosavljević, 1995. i 1997.) i utvrđeno da se nastavljaju vertikalnim kanalima. To su najveće dostignute dubine u Srbiji i Crnoj Gori. U ovoj oblasti se nalazi 90% najdubljih do sada istraženih jama u Srbiji, i 6 od 10 najdužih istraženih pećina u Srbiji i Crnoj Gori.
Geotektonska podela prema B. Ćiriću:
1. Spoljašnji Dinaridi, 2. Unutrašnji Dinaridi,
3. Panonski basen, 4. Srpska masa,
5. Karpato-balkanidi
Dinarska oblast se može i na teritoriji Srbije i Crne Gore podeliti na Unutrašnje i Spoljašnje Dinaride.
Unutrašnji Dinaridi se nalaze u zapadnoj Srbiji i severnom delu Crne Gore, dok su Spoljašnji u većem delu Crne Gore, a zahvataju i sam granični pojas Srbije prema Albaniji. Krečnjaci su pretežno trijaske starosti, na istoku zaplavljeni jezerskim i flišolikm sedimentima sa čestim probojima i intruzijama magmatskih stena, dok je njihov položaj ka zapadu u složenim strukturno tektonskim odnosima prema starijim stenama, ofiolitskom melanžu i Spoljašnjim Dinaridima. Najznačajnije mase krečnjaka su u okviru Lelićkog karsta, Giljeve i Peštera (Ušački pećinski sistem, Pećina nad Vražjim Firovima), obodnih delova Zlatibora, Zlatara i planine Tare.
Spoljašnji Dinaridi se odlikuju velikom debljinom karbonatnih naslaga i čine visokoplaninske regije (Durmitor, Prokletije...), sa vrhovima preko 2.000 m.n.v., koje obiluju atmosferskim padavinama. Dreniraju ih snažna karstna vrela maksimalne izdašnosti i preko 10 m3/s, sa pojavama sifonalne cirkulacije kao i isticanje ispod nivoa mora (Boka Kotorska). Najviši delovi su bili zahvaćeni glacijacijom i imaju odlike tipičnog alpskog karsta. Do sada najdublja istražena jama je Jama na Vjetrenim Brdima –897 m (Međunarodna speleološka ekspedicija Durmitor 1985.), još uvek najdublja jama Crne Gore. Ipak, najveći potencijal imaju Prokletije (granični pojas prema Albaniji), koji se može porediti sa potencijalom Kanina (Slovenija), ali još uvek nisu speleološki istražene.
autor teksta Milena Zlokolica-Mandić
(pisano 1996. godine)